dinsdag 9 maart 2010

verloskunde in Entebbe






Vandaag een spannende dag: we gaan op bezoek in het ziekenhuis in Entebbe. Om 9 uur melden we ons bij de ingang: men was duidelijk op de hoogte van onze komst, we werden warm welkom geheten. Door Robert en Sophia werden we,via de poli en de kraamafdeling naar de verloskamers begeleid. Het ziekenhuis bestaat uit meerdere gebouwen met grasveldjes ertussen. Omdat het hier veel regent ziet het gras er prima uit. Vandaag schijnt de zon, het is heerlijk warm buiten. Overal zitten mensen, liefst met hun hele familie. Te wachten? Gewoon maar wat te zitten? Er hangt een heel relaxte sfeer. We lopen de verloskamer binnen. Je moet je er een ruimte bij voorstellen waar 6 verlosbedden staan: 2 aan de ene kant en 4 aan de andere kant, slechts van elkaar gescheiden door smoezelige gordijnen (met bloedvlekken). De verlosbedden bestaan uit twee delen (je kunt er een dwarsbed van maken door een deel weg te schuiven) van roestig staal met daarop 2 bruine sky-kussens, niet helemaal heel meer. Erg basic dus. Boven aan het plafond hangen TLbalken, die veel kleine zwarte vliegjes om zich heen hebben (die vliegjes zitten ook in grote getalen tegen het plafond) In het midden staat een tafel met materialen. De tafel is bijna leeg.... er staat een blauwe plastic emmer met deksel op. Daar zitten 'gedesinfecteerde' materialen in (zijn in bleekwater geweest) 2 naaldencontainers, een weegschaal een fles chloor en een fles hibitane.Tegen de muur is een wastafel met zeep, geen handdoek. Handschoenen, watten en een stukje bb plastic om op te bevallen, nemen de mensen zelf mee. Vandaag was er een vrouw aan het bevallen die een synto-infuus nodig had: dat moet dan eerst bij de plaatselijke apotheek aangeschaft worden door de familie voordat het infuus geprikt kan worden. Als we om 9 uur binnen lopen ligt er een vrouw, mult, 9e (!!) kind, waarvan 2 overleden, nog 6 meiden over. Ze heeft 9 cm ontsluiting maar het hoofd van de baby ligt niet goed. Ze is klaargemaakt voor een sectio en dr Ben is gebeld. De vrouw heeft heel veel pijn, ligt te krioelen en draaien op haar bed, niemand heeft veel aandacht voor haar. Hoelang ze al wacht weet ik niet. De verloskamer moet worden gepoetst: luid kwetterend wordt ook de vloer onder haar bed geschrobd. Ondertussen zijn er nog meer bevallende vrouwen binnengekomen. 4-5 bedden zijn gevuld! Om de 2-4 uur worden ze getoucheerd, harttonen worden met dezelfde frequetie geluisterd met de toeter. We hebben onze doptone meegenomen en kunnen de as moeders voor het eerst hun kind laten horen! Heel leuk om de reacties te zien! Er lopen hier 2 verloskundigen rond en 2 verpleegkundigen en nog 2 studenten uit Duitsland die via het Rode kruis wat komen helpen. Het controleren van de bevallende dames gebeurt a-select, wordt wel keurig bijgehouden in een partogram, maar er zit niet echt veel lijn in wie er nou wanneer welke vrouw controleert. Somst zit er wel 6 uur tussen. De vrouw die ik mag gaan toucheren is om 4 uur vanmorgen voor het laatst gecheckt. Een primi, goed in partu. De harttonen zijn gelukkig prima. Haar onderbuik staat helemaal bol van een zeer volle blaas. We zetten haar eerts op een teiltje naast het bed om te plassen. Het is inmiddels 10.30 uur. De vrouw die ligt te achten op de sectio, ligt nog steeds te wachten....harttonen zijn sinds ik er ben niet meer gecheckt. We horen allemaal dat ze begint te persen. Koppie is gedraaid kennelijk en is al duidelijk zichtbaar als we achter het gordijn kijken. Mijn Uganda-collega pakt het kindje aan. Ik sta naast de vrouw op een houten opstapje. Het hoofdje wordt vervolgens -niet heel soepel- geboren. Daarna spildraait mijn Uganda-collega eerst nog het hoofd de verkeerde kant op, daarna vlug de andere kant op en navelt in vulva af ivm een omstrengeling. Ik gaf een beetje impressie vanwege moeizame geboorte schouders . Het kind komt als een slappe tod ter wereld omgeven door een goene brij van meconium en doet niets. Er wordt door mijn Uganda-collega wat een gesjord en geprikkeld maar het kind doet niets. Terwijl ik Marina erbij roep (was bij andere vrouw) meng ik me er toch voorzichtig in en start reanimatie. De doptone geeft een hele zwakke hartslag van zo'n 30 sl/min. Marina beademt met een ballon (geen O2, is er niet), ik neem de hartmassage voor mijn rekening. We doen het goed als team! De hartslag loopt gestaag op en na ongeveer 4 min zitten we denk ik op de 80! Ik stop de hartmassage, Marina blijft beademen. Hij begint te gaspen! Uiteindelijk hebben we hem na zo'n 10 minuten terug op de wereld, yes, we saved one (zie foto links)! Later lezen we in het partusverslag: apgarscore 5/10......(!?) Hij krijgt een infuusje en nadat de familie glucose gehaald heeft bij de plaatselijke apotheek, krijgt hij deze via het infuus. Al snel mag hij mee met zijn moeder naar de kraamafdeling. Hij kreunt nog, en moet daar een nachtje ter observatie blijven. Moeder ondergaat alles stoicijns. Ondertussen zijn er al 2 andere dames bevallen. (zie foto rechts midden)Prima bevallingen! Omdat er weinig handschoenen zijn wordt een uitdrijving nauwelijks begeleid: men kijkt ernaar en ziet toe: prima verloskunde! Ik was ook verrast door de bijstimulatie die een van de dames kreeg per infuus, ik wist niet dat dat voor handen was hier (komt uiteraard ook via de plaatselijke apotheek, door familie aangeschaft): goed! Ook opvallend: ze kunnen goed persen, deze Afrikaanse dames, daar hebben ze weinig instructie voor nodig, en dat allemaal drijvend in het vruchtwater, ontlasting etc op hun stukje bb plastic.